cách âm và tiêu âm là gì ?

Nhiều người lầm tưởng cứ nghĩ tiêu âm và cách âm là 1 và cùng là một vật liệu giống nhau như là mut hot ga nhưng thực chất tiêu âm và cách âm khác nhau xa và chúng cũng là 2 vật liệu khác nhau mặc dù chúng hay đi kèm với nhau , sau đây tôi xin trình bày cho bạn hiểu rõ hơn về tiêu âm và cách âm

Cách âm là gì?

Khi âm thanh lan truyền qua giữa hai không gian, năng lượng âm sẽ truyền trực tiếp xuyên qua cấu kiện ngăn chia, và truyền gián tiếp xuyên qua các kết cấu xung quanh. Âm thanh gián tiếp có thể được tiếp nhận, được nghe ở phòng bên qua hơn rất nhiều đường so với âm thanh trực tiếp. Các vị trí khe nối giữa các bức tường, sàn, trần, cửa sổ, các hệ thống thông gió/ điều hòa, cửa đi, trần treo... chính là những đường chính dẫn cho âm thanh gián tiếp truyền xuyên qua.

Cách âm là một khái niệm mô tả sự giảm của âm thanh truyền qua giữa hai không gian riêng biệt bởi cấu kiện ngăn chia. Về mặt lý thuyết, vấn đề cách âm cho công trình cần phải được quan tâm trên cả hai phương diện: âm truyền từ bên trong công trình và âm truyền từ bên ngoài công trình.

Tiêu âm là biến âm thanh ù ù trong một phòng nghe trở nên rõ ràng và chắc chắn, làm biến mất những âm thanh dội lại, tạo ra chất lượng âm thanh tốt hơn cho phòng hát, phòng thu. Như vậy, cách âm hoàn toàn khác với tiêu âm. Muốn để người trong phòng không nghe thấy những âm thanh từ môi trường bên ngoài, cũng như để âm thanh trong phòng không lọt ra bên ngoài, ta phải thi công cách âm cho căn phòng đó.

Tiêu âm là gì ?

Khi sóng âm chạm vào bề mặt vật liệu, một bộ phận năng lượng âm thanh bị phản xạ, một bộ phận khác bị hút vào bên trong vật liệu, một bộ phận nữa xuyên qua mặt bên kia của vật liệu. Khi phần lớn các năng lượng âm thanh đi vào trong vật liệu (bị hút hoặc xuyên qua) còn năng lượng phản xạ rất nhỏ, chứng tỏ vật liệu có tính năng hút âm tốt. Khi hệ số hút âm trên 0.2, có thể gọi là vật liệu hút âm.

Dùng vật liệu hoặc kết cấu chặn sự truyền đi của âm thanh tạo ra môi trường yên tĩnh gọi là cách âm. Khi âm thanh đi vào vật liệu, năng lượng xuyên qua mặt bên kia của vật liệu rất nhỏ, chứng tỏ vật liệu có khả năng cách âm tốt. Chênh lệch decibel giữa năng lượng âm thanh đi vào và năng lượng âm thanh xuyên qua ở một mặt khác chính là lượng cách âm của vật liệu.

Từ cách giải thích trên, chúng ta có thể hiểu rằng: Vật liệu tiêu âm tập trung vào độ lớn nhỏ của năng lượng âm thanh phản xạ, mục đích tối thiểu hóa năng lượng âm thanh phản xạ. Vật liệu cách âm tập trung vào độ lớn nhỏ của năng lượng âm thanh xuyên qua ở mặt bên kia, mục đích tối thiểu hóa năng lượng âm thanh xuyên qua.

Sự truyền âm thanh qua vật cản

Sự khác biệt giữa vật liệu cách âm và vật liệu tiêu âm :

Vât liệu tiêu âm cho phép âm thanh dễ đi vào và xuyên qua, có thể hiểu rằng nguyên liệu tạo thành vật liệu tiêu âm phải xốp (nhiều lỗ), tơi và thông khí. Kết cấu của nó là: vật liệu có các lỗ siêu nhỏ số lượng lớn, liên kết với nhau, có tính thông khí nhất định.

Ngược lại, vật liệu cách âm lại đòi hỏi giảm năng lượng âm thanh xuyên qua và ngăn chặn sự truyền âm. Vật liệu cách âm phải chắc, tỉ trọng cao. Ví dụ như tấm thép, gang,  gạch ngói, kính. Yêu cầu với vật liệu cách âm là vật liệu chắc chắn không có lỗ, có trọng lượng lớn.

Phân biệt vật liệu cách âm và vật liệu tiêu âm.

Vật liệu chặn sự truyền đi của âm thanh tạo ra môi trường yên tĩnh gọi là vật liệu cách âm. Khi âm thanh đi vào vật liệu, năng lượng xuyên qua mặt bên kia của vật liệu rất nhỏ, chứng tỏ vật liệu có khả năng cách âm tốt. Chênh lệch decibel (dB) giữa năng lượng âm thanh đi vào và năng lượng âm thanh xuyên qua ở một mặt khác chính là lượng cách âm của vật liệu tương tự như là bông khoáng cách âm.

Chúng ta có thể hiểu rằng: Vật liệu tiêu âm tập trung vào độ lớn nhỏ của năng lượng âm thanh phản xạ, mục đích tối thiểu hóa năng lượng âm thanh phản xạ. Vật liệu cách âm tập trung vào độ lớn nhỏ của năng lượng âm thanh xuyên qua ở mặt bên kia, mục đích tối thiểu hóa năng lượng âm thanh xuyên qua. Vât liệu tiêu âm cho phép âm thanh dễ đi vào và xuyên qua, do đó nguyên liệu tạo thành vật liệu tiêu âm phải xốp (nhiều lỗ), tơi và thông khí. Kết cấu của nó là: vật liệu có các lỗ siêu nhỏ số lượng lớn, liên kết với nhau, có tính thông khí nhất định.

Ngược lại, vật liệu cách âm lại đòi hỏi giảm năng lượng âm thanh xuyên qua và ngăn chặn sự truyền âm. Vật liệu cách âm phải chắc, tỉ trọng cao. Ví dụ như tấm thép, gang, gạch ngói, kính. Yêu cầu với vật liệu cách âm là vật liệu chắc chắn không có lỗ, có trọng lượng lớn. Bản chất giữa 2 loại vật liệu này khác nhau, nhưng trong các công trình thông thường chúng đều được sử dụng kết hợp, cùng nhau phát huy hiệu quả chống tạp âm.

Trong thi công cách âm, cách giải quyết triệt để nhất là cần xác định chính xác các phương án cách âm kể từ giai đoạn thiết kế cũng như trong quá trình xây dựng. Điều này có nghĩa rằng từng không gian sống cần phải đảm bảo một mức độ ồn tối đa cho phép. Những biện pháp giải quyết phát sinh về sau sẽ rất tốn kém và kém hiệu quả.

Làm sao để kết hợp giữa vật liệu cách âm và vật liệu tiêu âm?

Bản chất giữa 2 loại vật liệu này khác nhau, nhưng trong các công trình thông thường chúng đều được sử dụng kết hợp, cùng nhau phát huy hiệu quả chống tạp âm.

Ví dụ: Trong phòng cách âm: Để tránh ảnh hưởng tạp âm cao tần với hàng xóm, thông thường phải gia tăng khoảng cách giữa 2 vách tường cách âm. Lúc này nếu xử lí hút âm ở trần vách có thể giảm được rất nhiều tạp âm. Mái cách âm: Sử dụng tấm trang trí tiêu âm dạng tấm, bên trong mái lót vật liệu tiêu âm, làm cho lượng cách âm của mái tăng lên rất nhiều.

Sử dụng các vật liệu cách âm

Phương pháp giải quyết tạp âm môi trường

- Trường hợp 1: Đối thoại mất sức, nghe không rõ: Ở quán ăn, quán cà phê, những đại điểm đông người và có diện tích lớn, dù 2 người ngồi cùng bàn thì khó nghe rõ lời nhau nói. Ai cũng thấy rằng bàn bên cạnh rất ồn, nên càng cố nói to để người đối diện có thể nghe rõ hơn. Như vậy, quán mất đi cảm giác tao nhã, khách hàng ngồi lâu sẽ nhức đầu đau họng.

Phương pháp giải quyết: Sử dụng thêm vật liệu tiêu âm, giảm thiểu tiếng ồn và tạp âm.

- Trường hợp 2: Môi trường nhiều tạp âm, gọi điện hay nói chuyện đều không nghe thấy: Địa điểm thường gặp là đường sắt, tàu điện ngầm hoặc bến xe. Những âm thanh thường xuyên này làm tổn thương đến thính giác của nhân công.

Phương pháp giải quyết: Trong quá trình xây dựng cần sử dụng thích hợp vật liệu tiêu âm, ví dụ như những nơi có diện tích lớn như tường, trần. Bởi vì diện tích của những nơi này quá lớn nên có thể sử dụng vật liệu tiêu âm giá thành vừa phải. Nếu trong những bước đầu thiết kế có tính đến vấn đề này thì chi phí sẽ thấp hơn sửa chữa rất nhiều.

- Trường hợp 3: Hồi âm quá lớn: Ở những địa điểm hào hoa như đại sảnh, sảnh đường, phòng làm việc, trung tâm thương mại, trung tâm thể thao… thường gặp vấn đề với hồi âm.

Phương pháp giải quyết: Sử dụng vật liệu tiêu âm trên diện tích lớn, như tường , trần, mặt phẳng như tôn cách âm ,panel eps...

- Trường hợp 4: Tạp âm ngoại thất quá lớn, ảnh hưởng đối thoại trong phòng: Tạp âm bên ngoài như tiếng xe cộ, tiếng thi công, tiếng hệ thống thông gió ở tầng trên cùng…

Phương pháp giải quyết: Sử dụng vừa phải vật liệu hút âm. Chú ý đến những nguồn dẫn đến tạp âm như tường ngăn, cửa cửa sổ, đường ống để sử dụng các loại vật liệu cách âm khác nhau (cách âm, giảm chấn, phun sơn).

Áp dụng vào sử dụng